تحلیل دو بعدی اثرات ناشی از نیروهای انفجار بر پایداری سازه های زیر زمینی با استفاده از روش طراحی تاگوچی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مکانیک سنگ، دانشگاه صنعتی اصفهان

2 دانشجوی دکترای تکتونیک، دانشگاه علوم و تحقیقات

چکیده

با توجه به تهدیدات روزافزون دشمنان علیه میهن اسلامی، اهمیت سازه‏های زیرزمینی مدفون به‏عنوان سازه‏هایی امن در برابر حملات هوایی و موشکی از دیدگاه پدافند غیرعامل را مشخص می‌نمایدطراحی زیرساخت‌های نظامی و غیرنظامی، علاوه بر عملکرد پدافندی در زمان جنگ، در زمان صلح نیز باید کاربری مناسب در برابر بلاهای طبیعی داشته باشد. مدل‌سازی عددی، روشی اقتصادی و یک ابزار کارآمد در تحلیل و طراحی مهندسی می‌باشد. در این تحقیق تأثیر پارامترهای مؤثر بر پایداری سازه‏های زیرزمینی در اثر موج ناشی از انفجار به‌صورت هماهنگ و همه جانبه و در نهایت طراحی سازه‏های امن زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا به بررسی تأثیر وجود و عدم حضور آب، هندسه و ابعاد فضای زیرزمینی، عمق قرارگیری، خصوصیات ژئومکانیکی توده‌سنگ، نسبت تنش‌های افقی به قائم، اندازه گودال انفجاری و فاصله افقی برخورد پرتابه نسبت بر میزان سرعت ذره‌ای حداکثر با استفاده از نرم‌افزار FLAC2D پرداخته شده است. برای بررسی تأثیر همه جانبه عوامل ذکر شده، از روش طراحی تاگوچی استفاده شده است. در آنالیز واریانس نتایج، رده‌بندی مهندسی توده‌سنگ رتبه اول و نسبت تنش افقی کم‌ترین تأثیر را بر میزان پایداری دارا می‌باشد. در رابطه با سطوح مختلف انتخابی برای پارامترهای مؤثر در طراحی آزمایش، آب به‏عنوان یک میراگر عمل نموده، در بین هندسه‌های انتخابی، دایره دارای بهترین عملکرد می‌باشد. ابعاد سطح مقطع، حتی المقدور باید کوچک و بهینه باشد. با افزایش عمق و کیفیت توده‌سنگ، مقدار پایداری تونل در مقابل انفجار افزایش می‌یابد. هر چه فاصله گودال انفجاری از تونل بیش‏تر و اندازه گودال بزرگ‌تر باشد، تأثیر آن بر پایداری تونل کمتر است.

کلیدواژه‌ها